Douwe Draaisma: hoe goed zijn mensen in het schatten van tijd?

Hoe goed zijn mensen in het schatten van tijd?

Een aantal jaren terug liep het buitendijkse land boven het Friese dorpje Marrum door een hevige novemberstorm onder water. Een kudde paarden werd verrast door het snel stijgende water en kon niet meer terugkomen naar de zeedijk. De paarden verzamelden zich massaal op een veel te klein stukje land dat iets hoger gelegen was. Het lukte de brandweer en de genie van de Landmacht niet om de paarden in veiligheid te brengen. Twee dagen later was de situatie onhoudbaar geworden: de paarden dreigden te verdrinken.

De redding kwam van drie jonge vrouwen te paard. Ze mengden zich tussen de paarden en reden daarna terug naar de dijk, in een lange sliert gevolgd door de paarden. Er zijn iconische foto’s en filmopnames van gemaakt. Iedereen herinnert ze zich.

Hoe lang is dit geleden? Ik heb die vraag al een paar keer aan publiek bij een lezing voorgelegd. Als ik suggereerde ‘minder dan zes jaar geleden?’ gingen al de nodige vingers de lucht in. Zeven, acht, negen jaar geleden, zeiden sommigen. Niemand dacht dat het langer dan tien jaar geleden was. In werkelijkheid gebeurde dit in 2006. De verklaring voor deze onder- schatting is het verschijnsel ‘telescopie’, voor het eerst gesuggereerd door de Britse psycholoog James Sully in 1881. Het was hem opgevallen dat een publieke gebeurtenis die veel opschudding heeft veroorzaakt als te recent wordt geschat. De oorzaak is simpel: juist aan zulke gebeurtenissen heb je nog scherpe, gedetailleerde herinneringen en die laten je de subjectieve afstand in de tijd als te kort schatten.