New roles for renin in heart failure and cardio-renal interaction

Hartfalen, tekort aan vitamine D en verhoogde reninespiegels gaan samen

Veel mensen met hartfalen blijken niet alleen een tekort te hebben aan vitamine D, maar ook verhoogde spiegels van het hormoon renine in de nieren. Dat hormoon speelt een belangrijke rol in de communicatie tussen nieren en hart, onder andere door de bloeddruk te reguleren en daarmee te zorgen voor een goede doorbloeding van nieren en hart. Bij hartpatiënten die aanvullende vitamine D tabletten kregen, daalden de reninespiegels. Dat ontdekte Nicolas Schroten. Zijn promotieonderzoek bevestigt opnieuw de potentieel gunstige effecten van vitamine D.

Nieren en hart werken intensief samen. Zodra een van beide beschadigd raakt, zien we vaak ook schade ontstaan aan de ander. Schroten vergelijkt het vaatstelsel daarom in zijn proefschrift met een geavanceerde cv-installatie: organen zijn de radiatoren, het hart is de pomp, en de nieren zijn de overloopketel met ingebouwd filter. Afhankelijk van het weer (de inspanning die we leveren) moet de pomp (het hart) meer of minder pompen om de radiatoren (de organen) van voldoende warmte te voorzien. Ook de hoeveelheid water (de hoeveelheid bloed) in de ketel is van belang, bij te weinig water moet de pomp harder werken, bij te veel water kan de druk in de ketel te hoog oplopen.

Bij sommige mensen staat de ‘cv’ onjuist afgesteld door een verkeerde afstemming tussen hart en nieren. Als de bloeddoorstroming in de nier daalt, wordt er extra renine uitgescheiden. Renine activeert vervolgens verschillende andere hormonen, waardoor de bloeddruk toeneemt en er schade kan optreden aan de organen. Schroten onderzocht welke rol renine precies speelt in dit proces. Zo was hij benieuwd of een verhoogd reninegehalte ook schadelijk is zonder dat er (al) sprake is van een hoge bloeddruk.

Dat blijkt het geval te zijn; van 6.000 gezonde mensen die tien jaar gevolgd werden bleken diegenen met een verhoogd reninegehalte vaker hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Schroten onderzocht ook of vitamine D renine kan verlagen. In de helft van de patiënten die aanvullende vitamine D kregen, daalde het reninegehalte inderdaad. In de andere helft nam het reninegehalte alleen maar verder toe. De promovendus concludeert dat vitamine D supplementen een gunstig effect kunnen hebben bij hartpatiënten. Wel is er volgens hem een omvangrijker onderzoek nodig om te bevestigen of de overleving en ziektelast ook verbeteren door extra vitamine D.

Nicolas Schroten (1984) studeerde Geneeskunde aan de Universiteit Utrecht. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de afdeling Cardiologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd bekostigd door de Nederlandse Hartstichting en Novartis. Schroten werkt als internist in opleiding in het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Amsterdam.

Proefschrift: http://irs.ub.rug.nl/ppn/386114099

Proefschrift: http://irs.ub.rug.nl/ppn/386114099